متن خیلی جالبی بود دست شما درد نکند. اما دوستانی که نظر می نویسند لطف کنند فارسی بنویسند زیرا سایت متعلق به همه است و اگر مطلب مفید است همه بتوانند استفاده ببرند. خواهشمند است سعی کنید مطالب را فارسی بنویسید تا برادران غیر کرد شما هم از مطالب بهره ببرند با تشکر

موفق باشید دوست من دوستی که تورادرمسجدمحمدیه تالش توراقشنگ دیدوتواورانگاه کردی ولی هرگزندیداش

سلام استادروشن فکر و دوست دانایم. ازمقاله جالب ودقیق جناب عالی فیض بردم واقعا همدلی از هم زبانی بهتر است به امید ان روز دعاگوی شما عبدالرحیم لطفی

کاک جه‌لیل دستت نه‌ێشێ، له‌ خاڵت داوه‌!

ئینکارى هەبوونى سەلەفییەکان بە چ مەبەستێک و بۆ کام بەرژەوندى؟ 26 Apr 2011 عارف شێخ ئەحمەدى بەشى یەکەم: کورتە باسێک دەربارەى چۆنیەتى درووستبوونى سەلەفییەکان بە بەدواداچوونى ڕووداوەکانى ئەم دواییانە لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان و لێکدانەوەى گوتارى کاربەدەستانى کۆمارى ئیسلامى، سەبارەت بە تەقینەوەکانى شارى سنە ، هاوکاتیش دەرکەوتنى ڕاستییەکان لە بوونى ڕەوتى سەلەفییەت و چۆنیەتى درووستبوون و جێگە و پێگەیان لە ئێستادا ، بە پێویستم زانى کۆمەڵێک زانیارى بخەمە بەر دیدى خوێنەر و بیسەرى ئەم بەشە لە ڕووداوەکان. کۆمارى ئیسلامى لە هاتنەسەرکاریەوە جیا لە کێشەى نەتەوەیى لەتەک گەلى کورد لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان ، هاوکات لە ڕووى بیرتەسکى و خوێندنەوەى ئەو حەقیقەتەى کە بەشێکى زۆر لە کوردستانیان ، باوەڕمەندانى ئەهلى سوونەت و جەماعەتن ، وەک بەشێک لە مانیفێستى سیاسى خۆى تەقییەى "دووڕوویى" لەگەڵ کردوو و خستییە ناو ڕیزى پلان و سیاسەتگەلى داپڵۆسێنەرانەى خۆیەوە. مەرحوومى "ئەحمەد موفتى زادە " ، کە بنیاتنەرى فکرییەتى "مەکتەب ئەلقورئان" بوو لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان ، سەرەتا و پێش هاتنە سەرکارى سیستەمى ئیسلامى – ویلایەتى لە ئێران ، لە کۆڕ و کۆبوونەوە و زۆربەى گوتارەکانیدا ، پشتیوانى کردووە لە دامەزراندنى دەسەڵاتێکى شووڕائى - ئیسلامى لە ئێران و کوردستانى داگیرکراویش، بەڵام دواتر کە بیرۆکەى ویلایەتى فەقێ دەزانێ ، نەتەنیا دەبێتە ڕەخنەگر ، بەڵکوو بە شێوەیەکى گوماناوى لە زیندان ، وەک زۆربەى کەسایەتییە ڕخنەگر و هەڵسووڕاوەکانى سیاسى و ئایینى دیکە ، لە لایەن کاربەدەستانى ڕەژیمى ئاخوندەکانەوە ، لە ناو دەبرێت. ساڵانێک بوو جیاواز لە بزووتنەوەى نەتەوەیى و ڕەوتى چەپ و مارکسیستى لە کوردستان ، لایەنگرانى کاک ئەحمەد موفتى زادە ، بەشێک بوون لەو کەسانەى کە ڕەژیم وەکوو هەمیشە دووڕوویانە مامەڵەى لەگەڵ دەکردن ، تا ئەو جێگەیەى بە نهێنى لە لەتبوون و ئینشعابى باوەڕى ناو مەکتەبیەکان پشتیوانى دەکرد و باڵى ناسراو بە "سەعدى قوڕەیشى" کە لە شێوازى خۆیەوە نزیکتر بوون ، لە بەرانبەر باڵى "مەلا حەسەن ئەمینى" بە هێزى دەکردن و مەجالى قسە و خۆنواندنى پێدەدان ، ڕێک لە ئێستاشدا ئەو ڕەفتارە دووڕوویانەیە لەگەڵ کەسایەتییە ئایینیە سەربەخۆکان و ئەوانەى بە ڕەوتى سەلەفى و دواتر بە ناوى سەلەفى-جیهادى کەوتنە جمووجۆڵ ، دووپاتدەکاتەوە. هەر بۆیە دەمەوێت لێرەدا بە وردى باسى چۆنیەتى درووستبوونى ڕەوتى سەلەفى لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان بکەم . مانگى خەرمانانى ساڵى 1376ى هەتاوى، ژومارەیەک لە مامۆستایانى ئایینى بۆ یەکەم جار بە شێوەیەکى گشتى ، چوونە حەوزەى عیلمییەى ئەهلى سوونەت لە شارەکانى کەراچى و ئیسلام ئاباد لە وڵاتى پاکستان ، ئەگەرچى زۆر لەمێژە بوو قوتابیانى ئایینى کوردى ڕۆژهەڵات ، لەم وڵاتە بوونیان هەبوو، بۆ وێنە مامۆستا ئەیووب گەنجى و ژومارەیەک خوێندکارى پێشووى زانکۆى مەزاهیبى ئیسلامى تاران ، کاتێک دەراساتى خۆیان تەواو دەکەن و دواتر ڕاو سەرنج و کتێبەکانایان بڵاو دەکەنەوە و دەگەڕێنەوە ڕۆژهەڵاتى کوردستان، ئەم کۆمەڵە مامۆستایەى دواى ئەوان، ئەوە تازە دەیانهەوێت بچن و خوێندنى ئایینى لە پاکستان دەست پێى بکەن. ئەم ڕەوتەى ئێستا لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان سەریهەڵداوە ، بە پێچەوانەى ڕوانگەى هەندێک کەس و لایەن ، هیچ پەیوەندییەکی بە ئەنسار و ئەلقاعیدە و موجاهیدینى بەلووچ و فەداییانى کشمیرەوە نیە ، یەکەم جار لە سەر دەستى مەجمووعەیەک ڕۆشنبیرى ئایینى کورد کە خەڵکى ڕۆژهەڵاتى کوردستان بوون ، درووست کران و کەسانى دیکەش وەکوو ، مەولەوى عەبدولسەتار ئیمام جەماعەتى مزگەوتى مەکى و مەولەوى عەبدولحەمید ، ئیمام جەماعەتى مزگەوتى گشتى ئەهلى سوونەت لە شارى زاهیدان لە بەلووچستان و کۆمەڵێک مەلاى توندڕەوى دیکە ، پشتیوانیان لێکردن ، بە گشتى کرانەوەى ئەو دووکانانەى کە لە سەردەمى سەرۆک کۆمارى محەمەد خاتەمەى لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان ، کتێبى ئایینى و سى دى حەدیس و قورئانیان دەفرۆشت و بڵاودەکردەوە، مەبەستى تایبەتیان لەپشتەوە بوو و دواتریش ئەم ڕاستیە دەرکەوت کە بەرنامەى ناسراوى سەلەفییەکان بوو، کە بریتى بوو لەوەى " لە بازاڕەوە مرۆڤ بۆ مزگەوت بردن ، نەوەک لە مزگەوتەوە خەڵکى ڕوو بکەنەوە بازاڕ" ، ئەم پیلانەش تا ڕادەیەکى بەرچاو سەرکەوت . دواى هێرشەکانى 11 سپتامبرى 2001 و شەڕى ئەفغانستان، بە پێى ئامارى دەزگاى هەواڵگرى دەوڵەتى پاکستان و خودى هێزەکانى ئەمریکا و هاوپەیمانانى ، ڕادەگەیێندرێت کە 150 گەنجى کورد ، کە زۆربەیان خەڵکى باشوور و ڕۆژهەڵاتى کوردستانن ، لەگەڵ بزووتنەوەى تالیبان کەوتوون و ئامادەن شەڕى ئەمریکا و هاوپەیمانان بکەن ، ئەو کات زۆر کەس و لایەنى سیاسى ئەم ئامارەیان بە ناڕاست وەسف دەکرد، بەڵام ئەمە ڕاستییەکى حاشا هەڵنەگر بوو. بە خوێندنەوەى تەواویەتى ڕەوشى ئێستاى ئیسلامییەکان و سەرهەڵدانى باڵى ناسراو بە " ابن تیمیە " کە باڵى جیهادى و شەڕکەرى سەلەفییەکانە و تا ئێستاش لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان 4 ڕووداوى چەکدارى ئەنجامداوە دژ بە هێزەکانى کۆمارى ئیسلامى و هاوکات بە ئاشکرا وەئەستۆیان گرتووە و ڕایانگەیاندووە ، ئەمانە خۆى لە خۆیدا ئەم پرسیارە دێنێتە ئاراوە کە ، بۆچى کۆمارى ئیسلامى بەخێوى کردن بۆ بەگژداچوونەوەى دەسەڵاتى خۆى لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان ؟ لێرەدا بە کورتى وەڵامى ئەم پرسیارە دەدەمەوە و لە چەند خاڵى دیاریکراودا باسى دەکەم : 1. ڕەوتى سەلەفى وەک پێشتر ئاماژەم پێکرد، لە لایەن کۆمارى ئیسلامییەوە درووست نەکراوە ، بەڵام کۆمارى ئیسلامى لە سەرەتاوە ئاگادارى کار و چالاکی ئەوان بووە و زۆر جاریش مەبەستدار ، چاوى لە هەندێ کار و کرداریان پۆشیوە و زۆرتر لەو کەسانە درووست بووە کە دژایەتى سیستەمى ویلایەتى ئاخوندەکان دەکەن ، هەروەها ئەو گەنج و لاوانەى بە هۆى هەژارى بنەماڵەوە ، جێگە و پێگەى کۆمەڵایەتییان ، قەراخ شارەکانە و بە گشتى دانیشتوانى بێ مافى کۆمەڵگە لە خۆ دەگرێت. 2. بیرمان نەچێت یەکێک لە ئەرکەکانى "مجمع جهانى تقریب اسلامى" کە بنکەى سەرکى لە شارى تاران و زانکۆیەکى بەم ناوە لە شەقامى فەلەستین (کاخى پێشوو )ى پێتەختى ئێران هەیە ، بۆ ئاشتکردنەوەى لاوانى توندڕەوى ئایینى کورد لەگەڵ شیعەى ویلایەتی بووە ، کەوابوو کۆمارى ئیسلامى وەک پەندى کوردى دەڵێت :"لێشدەدا و هاواریش دەکات". 3. ڕەوتى سەلەفى لە سەردەمى سەرۆک کۆمارى محەمەد خاتەمى ، بۆ بێ هێزکردنى مەکتەبیەکان لە کوردستان ، لە زۆر بواردا دەستیان ئاواڵەکرا و تا ئیمکانیان هەبوو و توانیان لە شار و گوندکانى کوردستان بانگەشە و پەروەردەیان کرد و وەک دەبینین کۆمارى ئیسلامیش دواتر کوشتنى چەند مامۆستاى سەر بە باوەڕى مەکتەبى و چەند دادوەرى دادگا و کۆنە پاسدار ، دەخاتە ئەستۆى ئەوان. 4. یەکەم جار کۆمارى ئیسلامى لە ناوچەى موکریان ، بۆى دەرکەوت خەریکە ئەم حاڵەتە "نە شەڕ و نە ئاشتییەى نێوان خۆى و سەلەفییەکان"ى لە کۆنترۆڵ دەردەچێت ، هەر بۆیە کەوتە گرتنیان و یەکەم جار لە شارى بۆکان و سنە چەند کەسى لێ دەستگیر کردن ، ئەوانیش باڵى چەکداریان خستە گڕ و" مەلا محەمەد شێخولئیسلام و مامۆستا بورهان عالى " لەگەڵ چەند کەسى دیکەیان تیرۆر کرد و ڕایانگەیاند چیدى تاقەتیان نەماوە مامەڵەی ناڕەوایان لەگەڵ بکرێت. 5. دواى دەستگیرکردنى مامۆستا "ئەیووب گەنجى" بوو کە باڵى "ابن تیمیە" ، بۆ زەربەوەشاندن لە کۆمارى ئیسلامى کەوتە چالاکى و چەند کەسیان لە شارى بۆکان لە کاتى تەقینەوەى "تەلارى ڕازاوە" و بنکەى فەرماندەیى سوپاى پاسدارنى بۆکان دەستگیر و بێ سەرو شوێن کران. 6. لە ئێستادا کۆمارى ئیسلامى ، کۆنترۆڵى وەزعەکەى لە دەست دەرچووە و ناچارە کە دان بە بوونى ڕەوتى سەلەفى – جیهادى لە ڕۆژهەڵاتى کوردستاندا بنێت. سەلەفییەکان ، لە شارى بۆکان و ناوچەى سەرشیوى سەقز و سنە و ناوچەى هەورامان ، هێزى گەورەیان هەیە و لە کاتى پێویستدا نەبێت ، لە چوارچێوەى ئایینى و ناو مزگەوتدا ، زیاتر خۆیان دەرناخەن و بە شێوەیەکى نهێنى خەریکى خۆ پەروەردەکردن و بە هێزکردنى خۆیانن، کەوابوو ئەگەر بمانەوێت حەقیقەت بزانین ، دەبێ بڵێین ئەوە سەلەفییەکان بوونیان هەیە و شەڕیش دەکەن و لە داهاتوویەکى نزیکدا ڕاگەیاندنى بەهێزیش دادەمەزرێنن و خەڵکانێکى دەوڵمەندى ڕۆژهەڵاتى کوردستان کە لە وڵاتانى کەنداو ، خاوەن سەرمایە و کۆمپانیان و بە بیرۆکەکەیان قەناعەتیان هێناوە یارمەتى ماڵیان دەکەن ، وەک خۆیان لە هەندێک شوێن باسى دامەزراندنى کەناڵى ئاسمانى دەکەن. بەشى دووهەم: بەڵام بۆ هەندێک کەس و لایەن ئینکارى لە بوونیان دەکەن؟ بۆ وەڵامدانەوى ئەم هەڵوێستە ، کە زۆرتر ئۆپۆزسیۆنى سیاسى کورد لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان پشتیوانى لێدەکەن ، باشتروایە ئەم چەند خاڵە بخەمە بەر باس بکەم: 1. کەس لارى لەو بۆچوونە نیە کە کۆمارى ئیسلامى بە پێى هەڵسووکەوتى لە لەڕابردوودا و ئێستاشى لەگەڵ بێت ، پشتیوانى زۆر گرووپ و لایەنى ئیسلامى دەکات و ئەم حاڵەتە لە کوردستانى باشوور و ڕۆژهەڵاتیش سرووشتیە بۆ کارەبەدەستانى سەرەڕۆى کۆمارى ئیسلامى ، چونکە ئاخوندەکان لایان وایە نزیکترین هێز لە خۆیانەوە ئیسلامییەکانى کوردستانن ، بەو پەڕى جیاوازى باوەڕی و تەفسیرى ئایینەوە. 2. کاتێک خودى نوێنەرى عەلى خامنەى – ڕیبەرى کۆمارى ئیسلامى لە پارێزگاى سنە ، دان بەو ڕاستییەدا دەنێت کە 90% مامۆستایانى ئایینى و کەسایەتیە مەزهەبییەکانى ڕۆژهەڵاتى کوردستان ، ناویان لە ڕیزى هێزەکانى بەسیجى سوپاى پاسداراندا تۆمار کراوە ، ئیدى پێویست بەوە ناکات ، هەموو ڕۆژێک بیکەینە بنێشتە خۆشەى زارمان و ئەمە دووپات بکەینەوە کە ئیسلامییەکان لە سەرەتادا لە لایەن کۆمارى ئیسلامییەوە یارمەتى دراون. 3. هێزە کۆن و تەمەن درێژەکانى ئۆپۆزسیۆن ، ساڵانێکیش ڕەوتى " مەکتەب ئەلقورئان"ى مەرحوومى ئەحمەد موفتى زادە- یان بە گوێى لەمست و جاشى کۆمارى ئیسلامى ناو لێدەبرد و خۆیان لە زۆر حەقیقەتى حاشا هەڵنەگرى دیکە دەشاردەوە و لە ئێستادا ەەر ئەم مژارە بەربینگى پێ گرتوون ، دیارە بەو زانست و مەعلووماتەى ئەوانەوە ، زیاتر لەوە قسە ناکرێت و دەیانەوێت لە هەمبەر سەلەفییەکانیش بە گوتارى چەواشەکارانە و ناشایستەى " ئینکار " بچنە پێشەوە کە جگە لە زەر و زیان بە باوەڕمەندانى ئایینى لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان و تاکەکانى کۆمەڵگە ، هیچ بەرژەوندییەک ناپارێزێت ، وادەکات کە کەس جیاوازى لە نێوان دەستى تیرۆرى کۆمارى ئیسلامى و زەبر وەشاندنى هێزى نیزامى ئۆپۆزسیۆنى کورد و باڵى جیهادى سەلەفییەکان نەزانێت. 4. باشتر وایە ، بە خوێندنەوەیەکى واقعبیانانە و بینینى سەرخان و ژێرخانى ئیسلامییەکان لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان ، لە ڕووى هەواى ناو زگمانەوە هەڵبەستى ناڕەوا و دوور لە ڕاستى نەڵێین و بازاڕ و دووکانى سیاسەت گەرم نەکەین ، ئەگەر حیزبایەتى بازاڕێکى خاوێن بێت و لە سەر بنەماى یەکدى قەبووڵکردن بێت ، بە سەلفییەکان و ئەوانەى دواى ئەوانیش کز نابێت کە وابوو نەبینین و ئینکارکردنی سەلەفییەکان لە بەر بازاڕگەرمى بۆ کێیە؟. 5. جێگە و پێگەى سەلەفییە ئیسلامییەکان و خەلەفییە سکۆلار و عیلمانییەکان لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان ، بە جوانى دیارە و خەڵکى کوردستان خۆیان باشتر دەزانن چلۆن هەڵسووکەوتیان لەگەڵ بکەن و سیناریۆکانى داگیرکەرى کۆمارى ئیسلامى و گوێ لە مستەکانیشى ، لە ڕووى خوێندنەوەى واقیعى ڕووداوەکان و بە بیرى سەردەمیانەوە لێکدەدەنەوە و ڕایانوایە کە " سیاسەتى ئینکار " ، هیچ چارەسەرێکى گونجاو نییە بەرانبەر بە ڕەوتى سەلەفی –جیهادى لە ڕۆژهەڵاتى کوردستان.